In april 2014 werkte ik samen met Nick Steur, Michel Yang en collectief Walden aan BORDERLINE op de sprookjesachtige terreinen van La Bonne Espérance in Turnhout, op uitnodiging van Nick. We werkten, leefden en creëerden intensief op de site, zonder electriciteit. Soms samen, soms apart. Dit resulteerde een theatrale wandeling. Mijn performance in het parcours werd een geluidsritueel opgebouwd uit twee delen. Een stiltewandeling met deprivatie van geluid en een rituele performance met contactgeluid via stethoscopen. Letterlijk tracht ik tot de kern van materie door te dringen en een alchemische/artistiek ritueel. Zoals in eerder werk wil ik het luistervermogen van het publiek intensifiëren. De geschiedenis van de site laat ik resoneren in het sonore ‘nu’.
*
In juni 2018 organiseert Kunstencentrum Vooruit Openbare Werken, een festival van het stadsatelier van Vooruit. Ik werkte in een residentie in het stadsatelier verder op het basismateriaal uit 2014 en herdoop de performance tot 'Stof en as'.
Als architect en geluidskunstenaar ben ik al een leven lang gefascineerd door fysieke materie en de betekenissen die erin vervat zitten. In de luisterperformance ‘Stof&as’ ontmantel ik meticuleus artefacten waardoor hun ladingen en resonanties vrijkomen en kunnen circuleren in de ruimte. In het ontmantelen schuilt niet zozeer een destructieve kracht, maar eerder een motor voor verbinding. ‘Stof&as’ schept als een soort van hedendaags ritueel een venster voor het vormloze. Een artistieke toolkit voor bewustwording over vergankelijkheid, kwetsbaarheid en de kracht van transformatie.
Stof en as is een site-speficieke performance. Deze editie speelde ik in de Sint Annakerk in Gent. De kerk stond op dat moment te koop. Dit gaf het ritueel een extra lading mee. Hans Luyten liet met zijn magische stem het stof resoneren en hielp zo mee de transformatie te volbrengen.
*
In april 2019 speel ik Stof en as als pop-up performance in een leegstaand pand in het Gentse winkelcentrum Gent-Zuid. Deze keer in een intieme setting.Het wordt een verassende namiddag met onverwachte ontmoetingen en reacties van passanten. Gebouwen in transitie beginnen een rode draad te vormen voor Stof en As.
*
Tijdens het Brugs stadsfestival Amok in 2020 nodigt KAAP me uit om Stof en as te spelen in de Sint-Godelieveabdij op Sunday Service, de afsluiter van het festival. De afstandsregels die Covid 19 met zich meebrengt bracht me bij een electronisch versterkte versie van de oorspronkelijk akoestische performance.
credits Mud stories: Productie: De Warande, Theater de NWE Vorst en Stichting SoAP – i.s.m.: Natuurpunt – i.s.m. c/o, netwerk voor talentontwikkeling, ANW en Huis voor de Kunsten – foto’s: Bart Van der Moeren, Ruben Nachtergaele
credits Stof en as / openbare werken: Ruben nachtergaele: concept en performance, Hans Luyten: performance productie kunstencentrum Vooruit
credits Stof en as / Amok: Ruben Nachtergaele: concept en performance
dank aan Eva De Groote en Elias Vervecken voor advies, Hans Luyten voor het helende stemwerk, Marie Rose voor het beschikbaar maken van de de prachtige Sint Anna Kerk. Foto’s door Marieke Maris, Ruben Nachtergaele en Gustaaf de Meersman.
Liv Laveyne schreef in de Morgen haar ervaringen bij Borderline: 'De kracht van natuur en cultuur verenigd in locatieproject ‘Borderline’
Menselijke cocons verrijzen in stenen ruïne'
"In een troepje van dertig man betreden we La Bonne Espérance. Sommigen krijgen een steen, anderen een touw in de hand. Elk heeft zijn parcours. Een hoofdtelefoon houdt aanvankelijk alle geluid van buitenaf tegen, we horen enkel nog het ritme van onze ademhaling. Tussen de ruïnes passeren we een mensenlichaam in een cocon, worden we een oude oven binnengeleid waar we met een stethoscoop met kunstenaar Ruben Nachtergaele het vermalen van steengruis aanhoren in een collectief en tegelijk hoogst individueel ritueel. Tussen de oude verweerde transportbruggen takelt Collectief Walden een ontwortelde berkenboom met menselijke kracht omhoog. De boom zweeft in het ijle en brengt onze realiteitszin in verwarring. Borderline veruitwendigt het inwendige van deze plek. Is de ruïne symbool van destructie dan neemt cultuur hier opnieuw subtiel vorm aan. Komt geschiedenis terug tot leven, wordt het stof letterlijk ervanaf geblazen. Het harde labeur van de vroegere arbeiders wordt geabstraheerd tot een dansperformance van Michel Yang: moe van het versleuren zijgt ze neer tot ze één wordt met de stenen. In een labyrint van wat ooit oude fabrieksmuren waren en nu tot tunnels van vleermuizenpoep zijn verworden, spant Nick Steur witte touwen tot we ons in een reusachtig spinnenweb gevangen weten. Nietige wezens zijn we in deze immense natuur. Je zwalpt tussen Apocalyps en het geruststellende besef dat als ons ras uitsterft, de natuur het weer overneemt.
Was land-art een vergeten ding, dan gaan deze jonge kunstenaars ermee aan de slag. Met een hernieuwd respect en een bijzondere sensitiviteit. Zonder woorden, zonder elektriciteit is Borderline zen die opnieuw zin geeft. “